ABİDE 2018 DEĞERLENDİRME ÇERÇEVESİ ÇALIŞTAY RAPORU

Öğrencilerin okul yaşamında öğrendiklerini, gündelik yaşam durumlarına aktarma becerilerinin ve herhangi bir problem durumuyla karşılaştıklarında bunları çözme becerilerinin ölçülmesi; ayrıca öğrencilerin akademik başarılarını etkileyen faktörlerin araştırılması amacıyla “Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi”(ABİDE) çalışması Genel Müdürlüğümüzce yürütülmektedir. ABİDE kapsamında, 3 Haziran 2015 tarihinde, Ankara’da tesadüfi olarak seçilen 26 ortaokulda yaklaşık 5000 öğrenci ile gerçekleştirilen pilot uygulama sonrasında, 2016 Nisan-Mayıs aylarında 81 ilden seçilen yaklaşık 38000 öğrenciden oluşan örneklem üzerinde esas uygulama yapılmıştır.

ABİDE’nin gelecek uygulamalarına yönelik olarak geliştirilecek olan başarı testlerinin dayanağını oluşturacak değerlendirme ilke ve yöntemlerinin belirlenmesi amacıyla, üç alanda (fen bilimleri, Türkçe ve matematik) değerlendirme çerçevesinin hazırlanmasına yönelik olarak 10-14 Temmuz 2017 tarihlerinde Başkent Öğretmenevinde “ABİDE 2018 Değerlendirme Çerçevesi Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir.

Genel Müdürlüğümüz personeli, akademisyenler ve alan uzmanlarının (öğretmenlerin) katılımı ile gerçekleştirilen çalıştayda Fen Bilimleri, Türkçe ve Matematik olmak üzere üç ayrı komisyonda çalışmalar yürütülmüştür. Komisyon çalışmalarının paralelliğinin sağlanması, farklı alanlardan katılımcıların eleştirel bakış açıları ile yapılan çalışmalara katkı sunmaları amacıyla, bir oturumda, tüm komisyonlar bir araya getirilmiş, büyük grup tartışması yapılmıştır. Her bir alanda yapılan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir.

Matematik
10-14 Temmuz 2017 tarihlerinde gerçekleştirilen “ABİDE 2018 Değerlendirme Çerçevesi Çalıştayı”nda, Matematik Değerlendirme Çerçevesi oluşturmak üzere bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Matematik çalışma grubu üyeleri üniversitelerde görevli iki akademisyen, okullarda görevli üç öğretmen ve Genel Müdürlüğümüzde görevli iki personel olmak üzere yedi kişiden oluşmaktadır. Matematik komisyonunda aşağıdaki çalışmalar yürütülmüştür:

• Daha önceden taslak olarak hazırlanan değerlendirme çerçevesi tüm katılımcılar tarafından yeniden incelenmiştir ve üzerinde tartışılmıştır.
• Standart Belirleme çalışması kapsamında oluşturulan yeterlik tanımları incelenmiştir.
• TIMSS, PISA, SBS, Merkezi Ortak Sınavlar ve ABİDE soruları incelenip değerlendirme çerçevesi olgunlaştırılmıştır.
• Büyük grup tartışmasında diğer grupların değerlendirme çerçevesini oluştururken nasıl bir yol izlediği matematik alanı özelinde tartışılmıştır.
• Son tartışmalarla birlikte değerlendirme çerçevesine son hali verilmiştir.
• Oluşturulan değerlendirme çerçevesindeki beceri tanımları ile TIMSS, PISA ve ABİDE’deki sorular eşleştirilerek madde yazma sürecinde madde yazarlarına rehberlik edeceği öngörülmüştür.

Fen Bilimleri
“ABİDE 2018 Değerlendirme Çerçevesi Çalıştayı” kapsamında Fen Bilimleri Değerlendirme Çerçevesi oluşturmak için sekiz kişilik bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Fen Bilimleri çalışma grubu üyeleri üniversitelerde görevli üç akademisyen, okullarda görevli dört öğretmen ve Genel Müdürlüğümüzde görevli bir personelden oluşmaktadır.

Değerlendirme çerçevesi geliştirilirken öncelikle ABİDE 2016 uygulaması için geliştirilen Fen Değerlendirme Çerçevesi, Fen Bilimleri öğretim programı (3-8. Sınıf), PISA 2015 değerlendirme çerçevesi ve ABD Florida eyaletinin kullandığı Florida Comprehensive Assessment Test (FCAT) Science belgelerinden yararlanılmıştır.

Sözü edilen belgeler incelenerek Fen Bilimleri becerileri listelenmiştir. Listelenen beceriler daha önce hazırlanan ABİDE 2016 fen bilimleri becerileri ile karşılaştırılarak eksik olan beceriler belirlenmiştir. Eksik olan beceri ve tanımları çalışma grubu üyeleri tarafından değerlendirilerek Fen bilimleri değerlendirme çerçevesine eklenmiş ve ABİDE 2018 Fen Bilimleri Değerlendirme Çerçevesi oluşturulmuştur. Beceriler tanımlanırken bu becerilerin kâğıt kalem testleri ile ölçülüp ölçülemeyeceği tartışılmış ve becerilerin tanımları bu testlerle ölçülebilecek şekilde yapılmıştır. Gözlem yapma gibi bazı beceriler bu testlerle ölçülemeyeceği için değerlendirme çerçevesinden çıkarılmıştır.

Değerlendirme çerçevesini oluşturulduktan sonra PISA 2015 Açıklanan Fen Soruları, TIMSS 2011 Açıklanan Fen Soruları ve ABİDE 2016 uygulamasında kullanılan Fen soruları üzerinde çalışılarak bu soruların geliştirilen ABİDE 2018 Değerlendirme Çerçevesindeki hangi beceriyi ölçtüğü değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelere göre bazı beceriler üzerinde tekrar çalışılarak değişiklik yapılmıştır.

Türkçe
Düzenlenen çalıştay kapsamında, Türkçe Değerlendirme Çerçevesi oluşturmak üzere üniversitelerde görevli dört akademisyen, okullarda görevli üç öğretmen ve Genel Müdürlüğümüzde görevli iki personel olmak üzere dokuz kişiden oluşan bir çalışma grubu oluşturulmuştur. Komisyon tarafından yapılan çalışmalar sonucunda okumanın ve ABİDE kapsamında ölçülen okuma becerilerinin tanımlamaları, bu kapsamda okumayla ilgili bilişsel süreç ve beceriler, ölçmede kullanılan metinler ve bu metinlerin özellikleri, soru türleri ve nitelikleri hakkında bilgiler ortaya konulmuştur.